Szymbarskie majątki ziemskie i ich właściciele

Następcy Gładyszów, właściciele różnych części Szymbarku i kolejni mieszkańcy kasztelu to od lat trzydziestych XVII wieku Strońscy. Byli oni fundatorami cerkwi i parafii grekokatolickiej w Dolinach. Strońscy sprzedali swoją majętność Siedleckim w I połowie XVIII wieku. Na Strońskich kończy się funkcja kasztelu jako siedziby rodowej. Niszczejący trudny do utrzymania i niezbyt wygodny do zamieszkania stał się wtedy opuszczoną, nie używaną budowlą. Siedleccy zamieszkali w nowo wybudowanym naprzeciwko kasztelu niewielkim modrzewiowym dworku. Wkrótce potem na krótko właścicielami tego majątku stali się Bronikowscy, ci jednak już w 1792 roku sprzedali majętność księdzu Janowi Bochniewiczowi z Biecza. Ksiądz Bochniewicz sporządził w 1802 roku testament, dzieląc swe dobra: „Szymbark Górny, Ruską Wólkę czyli Szymbark Dolny, Zamek i podzamcze, Łęki, Bystrzycę i Rojowszczyznę. „Na mocy tego podziału powstały cztery schedy, zapisane jego krewnym. Sukcesorzy odziedziczyli zatem, wg późniejszego nazewnictwa: I schedę – Łęgi Szymbarskie, II - Dwór obronny Szymbark, III – Folwark Szymbark, IV – Bystrzycę Szymbarską. Zapis ten nie był jednak zwykłą darowizną. Sukcesorzy byli zobowiązani przez 50 lat do corocznego przekazywania ustalonych kwot magistratowi miasta Biecza, przeznaczonych dla najuboższych bieczan i na rozwój podupadającego miasta.

Właścicielką Łęgów stała się siostra ks. Bochniewicza, Małgorzata Różniatowska, a po niej dzieci. W 1878 roku zadłużony majątek, wówczas należący do Horodyńskich, wykupił na licytacji Marceli Groblewski. Odtąd ta część działu związana była z tym nazwiskiem. Kazimierz Groblewski, dwukrotnie żonaty gospodarzył na Łęgach do 1937 roku. Po jego śmierci syn Czesław spłacił rodzeństwo i był ostatnim właścicielem tego majątku. Znaną siedzibą tej schedy jest istniejący do dziś murowany dworek z 1907 roku. Po parcelacji od 1947 roku przez kilka lat działała tam szkoła rolnicza, potem utworzona Państwowy Dom Wczasów Dziecięcych. Z dobudowanymi obiektami od 1976 roku do chwili obecnej funkcjonuje jako Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. J. Korczaka.

Drugą schedę Dwór Obronny Szymbark odziedziczyła Apolonia Ołpińska, córka Elżbiety Pieczkiewiczowej drugiej siostry ks. Bochniewicza. Własność ta była w posiadaniu córki Karoliny, po mężu Żywickiej, do jej śmierci w 1864 roku. Następnie majątek przejął Roman Żywicki, który zmarł w 1875 roku, a wdowa po nim Ludwika poślubiła Feliksa Brochwicz Rogoyskiego. Do roku 1897 zamieszkiwała z krewnym Józefem Sękiewiczem, którego wraz z drugim mężem wychowywała. To on odziedziczył jeszcze za jej życia majątek szymbarski. Natomiast do roku 1934 figurował jako „częściowy właściciel” Zbigniew Sękiewicz syn Józefa. W latach 30-tych XX w majątek „Zamek” jak go wówczas nazywano składał się z 49 ha ziemi ornej, 200 ha lasu, ogrodu warzywnego, sadu oraz niewielkiego parku. Był to czas, kiedy w lecie przyjeżdżało do niego wiele osób, głównie ze Lwowa, Warszawy, Krakowa i Śląska. Napływ gości spowodował realizację związanych z tym inwestycji. W 1928 roku zaczęła funkcjonować usytuowana w pobliżu drewniana willa letniskowa. Przebywała tam w sierpniu 1933 roku pisarka Maria Dąbrowska, o czym wspominała w Dziennikach. Dziś dawna „Willa”, bo tak ją wówczas nazywano, to prywatny pensjonat „Perełka”.

Zygmunt Sękiewicz nie ożeniwszy się spadek pozostawił kuzynce Marii Kuźniarskiej z domu Łańcuckiej. Przybyła ona do Szymbarku jako wdowa z czwórką dzieci. Maria Kuźniarska wraz z dorastającymi, kształcącymi się jeszcze dziećmi gospodarzyła samodzielnie niezbyt długo. Podczas okupacji Niemcy przysłali tutaj administratora, a wkrótce po wojnie majątek został rozparcelowany. Rodzina Kuźniarskich znalazła się w Gorlicach.

Trzeci majątek- Folwark Szymbarski (Rojowszczyzna) na początku należał do synów trzeciej siostry ks. Bochniewicza, Apolonii Rzuchowskiej, Ignacego i Stanisława Rzuchowskich. Następną właścicielką była Kazimiera Słowikowska z d. Rumińska, która przejęła schedę po rodzicach. Bezdzietna, przekazała w 1936 roku Folwark niezamężnej Urszuli Rumińskiej za dożywocie. Nie mając spadkobierców sprzedała ona pod koniec życia majątek osobom niezwiązanym z rodziną. Drewniany dworek „na Folwarku”, doraźnie tylko naprawiany, choć i dziś zamieszkały, nie doczekał się gruntownego remontu. Jest po kasztelu najstarszą tutejszą siedzibą szlachecką.

Czwarta scheda – Bystrzyca Szymbarska, z niezachowanym pierwotnym dworem (istnieje do dziś drewniany, w latach 30-tych XX wieku był przykładem nowoczesności: z elektrycznością, bieżąca wodą i ogrzewaniem gazowym) miała jako pierwszych właścicieli córkę Apolonii Rzuchowskiej Mariannę i jej męża Wojciecha Groblewskiego. Ich syn Marceli Jan Groblewski miał z Walerią Horodyńska trzech synów. „Na majątku” pozostał Henryk z żona Anną, którzy mieli trzy córki. Najstarsza ich córka Stanisława i jej mąż stali się dziedzicami Bystrzycy.

Dwór ten stał się ważnym ośrodkiem konspiracyjnym w czasie II wojny światowej. Mieściła się w nim siedziba I komendy Obwodu ZWZ – AK z komendantem Waldeckiem, który ukrywał się tam jako gajowy. Stanisława Groblewska (ps. „Joanna”), organizowała przerzuty oficerów polskich na Węgry i do Francji, ukrywała poszukiwanych, zaopatrywała w żywność partyzantów. W ostatnich miesiącach wojny ukrywała się przed Niemcami w Krakowie. Majątek po wojnie rozparcelowano, dwór przejęto pierwotnie dla PGR w Siarach, a od 1965 roku działa w nim Stacja Naukowa Instytutu Geografii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.