<< Cofnij
Łosie k. Gorlic to wieś łemkowska, której mieszkańcy tradycyjnie zajmowali się wędrownym handlem mazią i smarami. Niegdyś była to tzw. kołomaź używana głównie do smarowania osi drewnianych wozów. Uzyskiwano ją w procesie suchej destylacji odpadów sosnowych.

Od połowy XIX wieku, w miarę rozwoju na Podkarpaciu przemysłu naftowego, łosianie zaczęli przestawiać się na produkcję i handel smarami technicznymi i olejami pochodzenia ropnego. Zajęcie to do II wojny światowej było podstawowym źródłem zarobkowania większości mężczyzn z tej wsi. 

Przez dziesięciolecia, każdej wiosny,  z Łosia wyjeżdżały specjalnie przystosowane wozy wypełnione mazią, smarami i olejami. Docierały one w głąb Polski, Rosji, na Litwę, Łotwę, Węgry aż po daleki Siedmogród. Zasięg i trasy wędrówek zmieniały się wraz z sytuacją polityczną. W 1934 roku w drogę wyruszyło 335 wozów maziarskich. Po II wojnie światowej wskutek wysiedleń w ramach Akcji „Wisła”, handel się załamał. W latach powojennych handlowało jeszcze kilkunastu maziarzy z Łosia. Ostatni maziarz wyruszył w trasę w latach 70. XX wieku. Intratny zawód i związane z nim migracje spowodowały istotne przemiany kulturowe we wszystkich dziedzinach życia: m.in. architekturze, stroju, stylu życia. 

Uroczyste otwarcie Zagrody Maziarskiej - nowego oddziału Muzeum „Dwory Karwacjanów i Gładyszów” odbyło się 31 października 2009 roku. 
 
Zagroda Maziarska jest tradycyjną zagrodą łemkowską in situ. Graniczy z zabudowaniami z początku XX wieku, oraz z czynną cerkwią greckokatolicką z 1810 roku. Od świątyni oddziela ją zabytkowy mur cerkiewny. Zespół muzealny stanowi przykład łemkowskiej architektury Łosia końca XIX wieku. Znajduje się tu chyża (chałupa) z 1899 roku i budynki gospodarcze: stodoła oraz spichlerz. Jedynym translokowanym obiektem na terenie Zagrody, jest chyża ze  z Bartnego z 1928 roku. Cała wieś malowniczo położona nad potokiem Łosianka, warta jest zwiedzania. Zachowało się tutaj wyjątkowo dużo oryginalnych budynków pochodzących zarówno z końca XIX, jak i z pierwszych dziesięcioleci XX wieku.

Tematem wiodącym ekspozycji stałej jest maziarstwo. Problematyka ta, pokazana jest na szerszym tle etnograficznym, ukazującym tradycyjną kulturę Łemkowszczyzny Zachodniej. Na wystawie prezentowane są eksponaty, a także: mapy, fotografie oraz plansze z tekstami informacyjnymi. Część miejsca poświęcono zajęciom pozarolniczym Łemkowszczyzny gorlickiej takim jak np.: łyżkarstwo, dziegciarstwo. W budynku gospodarczym znajdują się oryginalne wozy maziarskie, w tym  wóz Dymitra Kareła, jednego z ostatnich maziarzy z Łosia. W spichlerzu prezentowana jest wystawa „Relikty”, gdzie pokazane zostały, często jedyne, zachowane elementy z kilku nieistniejących cerkwi łemkowskich . Głównie są to krzyże wieńczące z XVIII i XIX w.  

Ekspozycja stała dotycząca maziarstwa została naukowo opracowana i zaprojektowana przez etnografa Marię Brylak-Załuską. 


 

 

 

"Oleje, smary, parafina. Jak handlowano ropą?" - film zrealizowany w Zagrodzie Maziarskiej w Łosiu przez zespół Mobilnego Projektu Edukacyjnego "Naukowiej" z Małopolskiego Centrum Nauki COGITEON.

Produkcja powstała w ramach projektu "Wielcy z Małopolski" w związku z obchodzonym w roku 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza www.wielcyzmalopolski.pl  w ramach projektu "Małopolskie Centrum Nauki - projekt zintegrowany". Film zawiera tłumaczenie na Polski Język Migowy.

Zapowiedzi

05 listopada 2024 - 29 listopada 2024

Skansen w Szymbarku

12 listopada 2024 - 31 grudnia 2025

małopolska

14 listopada 2024 - 02 stycznia 2025

Kasztel w Szymbarku

Newsletter

Bądź na bieżąco i zapisz się do naszego biuletynu.

* indicates required

Informacje

 ZAGRODA MAZIARSKA W ŁOSIU
"Maziarska Farmsted" in the village of Łosie

Ekspozycja udostępniona jest zwiedzającym w dniach:

kwiecień-październik

  • wtorek-piątek – godz. 9-16.30
  • sobota-niedziela – godz. 9-14.30

 

listopad-marzec

  • wtorek-piątek – godz. 8.30-16.00
  • sobota – godz. 9-14.30
  • niedziela – nieczynne

  

Godziny pracy oddziału:

kwiecień-październik

  • poniedziałek-piątek – godz. 9-17
  • sobota-niedziela – godz. 9-15

 

listopad-marzec

  • poniedziałek-piątek – godz. 8.30-16.30
  • sobota – godz. 9-15
  • niedziela – nieczynne

 

Zagroda Maziarska w Łosiu jest nieczynna w pierwszy i drugi dzień Świąt Wielkanocnych, Boże Ciało oraz 1 i 6 stycznia, 15 sierpnia, 1 i 11 listopada, 25 i 26 grudnia.

 

OPŁATY ZA WSTĘP

  • bilet normalny – 12 zł od osoby
  • bilet ulgowy – 6 zł od osoby (uczniowie, studenci, seniorzy emeryci i renciści, osoby z niepełnosprawnościami) 

 

Lekcje muzealne/warsztaty

  • opłata ustalana na podstawie odrębnych uzgodnień

 

Bilet wstępu dla zorganizowanych grup szkolnych:

  • dzieci ze szkół na terenie Powiatu Gorlickiego (wraz z opiekunami) – 2 zł od osoby
  • grupy szkół spoza Powiatu Gorlickiego (wraz z opiekunami) – 5 zł od osoby

 

Inne:

  • bilet „Karta Dużej Rodziny” – 5 zł od osoby
  • bilet łączony „galeria + zagroda” normalny – 17 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet łączony „galeria + zagroda” ulgowy – 9 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet łączony „zagroda + cerkiew” normalny – 13 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet łączony „zagroda + cerkiew” ulgowy – 7 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet dla grup zorganizowanych (10-30 osób) – 6 zł od osoby 

 

Oprowadzanie grup zorganizowanych na podstawie wcześniejszego kontaktu telefonicznego w sprawie uzgodnienia terminu i możliwości oprowadzania z przewodnikiem. 

Opening hours

April - October
Tuesday - Friday 9:00 a.m. - 4:30 p.m.
Saturday & Sunday 9:00 a.m - 2:30 p.m.

November - March

Tuesday - Friday 8:30 a.m. - 4:00 p.m.
Saturday 9:00 a.m - 2:30 p.m.

Sunday closed


Admission fees

Bilet normalny / regural -  12 zł
Bilet ulgowy / reduced - 6 zł


CERKIEW W BARTNEM
Greek-catholic Church of St. Cosma and Damian in Bartne

Cerkiew udostępniana zwiedzającym po wcześniejszym zgłoszeniu telefonicznym.

Orthodox church available to visitors after earlier telephone notification.

Ekspozycja udostępniona jest zwiedzającym w dniach:

  • poniedziałek-czwartek – godz. 9-17
  • piątek – nieczynne
  • sobota – godz. 9-18
  • niedziela – godz. 14-18

 

Cerkiew grekokatolicka w Bartnem jest nieczynna w pierwszy i drugi dzień Świąt Wielkanocnych wg kalendarza juliańskiego, Boże Ciało, 1 stycznia, 6-8 stycznia (Boże Narodzenie wg kalendarza juliańskiego), 19 stycznia (Święto Jordanu), 15 sierpnia, 1 i 11 listopada.

 

OPŁATY ZA WSTĘP

  • bilet normalny – 5 zł od osoby
  • bilet ulgowy – 2 zł od osoby 

 

Lekcje muzealne/warsztaty

  • opłata ustalana na podstawie odrębnych uzgodnień

 

Inne:

  • bilet „Karta Dużej Rodziny” – 2 zł od osoby
  • bilet łączony „zagroda + cerkiew” normalny – 13 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet łączony „zagroda + cerkiew” ulgowy – 7 zł od osoby (ważność biletu 7 dni)
  • bilet dla grup zorganizowanych (10-30 osób) – 2 zł od osoby
  • Udostępnianie cerkwi po zwiedzającym po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Opening hours

Monday - Thursday 9:00 - 17:00
Saturday 9:00 - 18:00
Sunday
14:00 - 18:00

Bilety wstępu / admission fees

Bilet normalny / regular - 5 zł
Bilet ulgowy / reduced - 2 zł

 

W związku z przygotowaniami do remontu, spichlerz plebański w Bartnem, wyłączony jest ze zwiedzania do odwołania.

Dane kontaktowe / contact

"ZAGRODA MAZIARSKA" w Łosiu
Łosie 34,
tel. 18 353 43 63
e-mail: zagroda.maziarska@gmail.com

CERKIEW w Bartnem
Bartne 38-307 Sękowa
tel. 18 351 84 54 (ks. Mirosław Cidyło)

Mapa dojazdu

Łosie:

Bartne:

Zapisz

Do góry