10 WYSTAWA KOLEKCJI MAŁOPOLSKIEJ FUNDACJI SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ

Wystawa czynna: 11 kwietnia – 14 maja 2014,

Małopolska Kolekcja Sztuki Współczesnej zaczęła być tworzona w 2005 roku w ramach Narodowego Programu „Znaki czasu”, który został powołany przez ówczesnego Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego.

Profil małopolskiej kolekcji, od samego początku ukierunkowany był na sztukę najnowszą, polską w kontekstach sztuki krajów Europy Środkowowschodniej. Obecnie kolekcja liczy ponad 400 obiektów wystawowych, blisko 50 autorów polskich i zagranicznych z krajów dawnego bloku wschodniego (Ukrainy, Węgier, Słowacji, Czech, Chorwacji i Łotwy) i nie jest już możliwe pokazanie jej w całości. Prace wybrane przez Jana Trzupka – kuratora kolekcji, prezentowane będą na 10 wystawie w oficynie dworskiej Ośrodka Konferencyjno-Wystawienniczego „Kasztel w Szymbarku”

Dziesiąta wystawa. Przewodnik

Dziesiąta wystawa nie jest powodem do podsumowań, do określania stanu posiadania. Małopolska Fundacja Muzeum Sztuki Współczesnej powstała 10 lat temu. Rok później zaczęła tworzyć kolekcję w ramach Narodowego Programu „Znaki czasu”. Ambitnym założeniem ministerialnego programu miało być „odrabianie wieloletnich zaniedbań w gromadzeniu sztuki nowoczesnej i współczesnej przez budowanie nowych kolekcji regionalnych”.

Kolekcja małopolska postrzegana jest jako znacząca marka. Stało się tak między innymi przez oryginalny profil kolekcji, konsekwentnie realizowany, pomimo zmieniających się okoliczności rzutujących realnie na możliwy jej rozwój. Od samego początku kolekcja ukierunkowana była na dokumentowanie ważnych zjawisk w sztuce współczesnej Małopolski, Polski i Europy Środkowo-Wschodniej. Stąd właśnie taki wybór autorów i nieraz unikalnych dzieł, jakich w innych kolekcjach widz, zainteresowany sztuką nową i najnowszą, nie zobaczy.

Kolekcja od ubiegłego roku ma swoją stałą siedzibę w Tarnowie dzięki porozumieniu fundacji z tamtejszą Galerią BWA, przy istotnym zaangażowaniu i wsparciu władz samorządowych województwa i miasta. Stała  jeśli chodzi o miejsce i czas, ale zmieniająca się w kolejnych odsłonach wystawa w  przestrzeniach zabytkowego dworca jest zapowiedzią przyszłej siedziby z prawdziwego zdarzenia jaka jest w zamiarach i planach samorządów. Tarnów zyskał atrakcyjną, znaczącą  kolekcję sztuki współczesnej, fundacja znalazła się w nowej sytuacji. Zasobność kolekcji (liczącej około 450 obiektów wystawowych prawie 60 autorów polskich i zagranicznych) pozawala na kontynuowanie wędrujących, „numerowanych” wystaw w gościnnych miejscach, ośrodkach wystawowych w Małopolsce i poza Małopolską. Pojedyncze dzieła pokazywane są w kraju i za granicą.

Wystawa dziesiąta przywołuje początki powstawania kolekcji. Jednym z pierwszych, rozpoznawalnych dzieł, przez które potocznie identyfikowano kolekcję, był obraz „Żółw” (2004) otrzymany w darze od autora, krakowskiego malarza Stanisława Koby. Obrazy Marka Szczęsnego, będące zapisem emocji, dynamiczne, odwołujące się do gestu i skali ciała człowieka, są przykładami malarstwa, które nie ma w Polsce licznych reprezentantów („Bez tytułu”, 2005). Biegunowo przeciwny koncept mają prace Teresy Bujnowskiej: analityczne dociekające matematycznego, ukrytego porządku w renesansowym malarstwie („Rekonstrukcje geometryczne”, 2005). Pewne podobieństwo do tych prac ma ważny dla kolekcji obraz Marzeny Nowak, w którym antropomorficzny pomiar wyrażony jest schematem krawieckich wykrojów, opisujących ciało („Wykroje”, 2002). Swoje gry z konwencjami malarskimi prowadzą Paweł Książek („projekt 06/05”, 2005) i Jarosław Modzelewski („Zamknąć bramę”, 2005) Niejako naprzeciw nim sytuują się prace Piotra Lutyńskiego („Bez tytułu”, 1999) i Romana Siwulaka („Bez tytułu”, 2005). Obaj zajmują się „ontologią” malarstwa tworząc obiekty zdradzające materialny, nieiluzyjny rodowód obrazu.

Osobny rozdział to prace  Sergija Czajki z Ukrainy (nota bene pierwszego zagranicznego autora w kolekcji). „Widokówki”(2004) to seria obrazów na których przetworzył motyw „socjalistycznego” pomnika lotników z Tarnopola w stylizacji wizualnie przypominającej niedoskonały druk z minionej epoki.

„Ruina” (2005) Moniki Sosnowskiej, również przywołuje dawną estetykę, z użytkowych wnętrz: lamperia opisuje quasi-antyczną, romantyczną ruinę – geometryczną rzeźbę interpretującą dwie zburzone ściany. Niestabilne, podatne na manipulację obiekty Zbigniewa Sałaja wykonane z brytów zadrukowanych, papierowych arkuszy sugerują dwa aspekty: niepewności a przez to wątpliwej pamięci („Formy obojętne” 2004, 2005).

Do pamięci lokalnych, środkowoeuropejskich legend i mitów, odległych i modernistycznych, odwołuje się praski sztukmistrz Krištof Kintera. Jego mechanicznie ożywiona figurka „Revolution” (2005) ma w sobie pamięć Golema i Robotów.

O historii wprost mówi praca „PAINtings/obRAZY” (2006) Grzegorza Sztwiertni. W rysunki z obozu koncentracyjnego wkomponowuje motywy z prac Władysława Strzemińskiego poświęconych Zagładzie łódzkich Żydów. Łączy przekornie i prowokacyjne koncepcje nowoczesności, jakie unaoczniły się w historii programowo przez totalizm i awangardę.

Wymiar opresji zupełnie innej opowiada Pavlína Fichta Čierna. Autorka zajmuje się w swoich pracach m.in. społecznie wykluczonymi, Romami, ludźmi chorymi i starymi, ich sytuacją w nowych posttotalitarnych czasach, w historii najnowszej, która o nich zapomniała. „Transport” (2002) to film który opisuje jedną wędrówkę szpitalnym labiryntem jako metaforę losu.

Jan Trzupek - kurator wystawy

Szczegóły dotyczące kolekcji: www.fumdacjamuzeum.pl

Zobacz galerię zdjęć